تأثیر جهت و موقعیت شیب بر برخی از خصوصیات فیزیکی و میکرومورفولوژی خاک تشکیل شده در دو نوع سنگ مادری مختلف در ناحیه ماسوله

توپوگرافی و مواد مادری از فاکتورهای مهم و اصلی در نحوه توزیع و پراکنش خاک ها می باشد. هدف از این مطالعه، بررسی خصوصیات فیزیکوشیمیایی و میکرومورفولوژی برخی خاکهای جنگلی منطقه ماسوله در جهت و موقعیت های مختلف شیب، در دو ماده مادری متفاوت می باشد. به این منظور پس از تهیه نقشه های زمین شناسی، توپوگرافی و مطالعه صحرایی، تعدادی پروفیل در پوشش گیاهی جنگل، در دو موقعیت شیب (شیب پشتی و بالای شیب)، در جهات متفاوت (جهات شمالی و جنوبی) و دو نوع ماده مادری (پریدوتیت و پگماتیت) حفر گردید. و پس از جدا کردن لایه های خاک و تشریح پروفیل ها، تعداد شش پروفیل شاهد انتخاب گردید و سپس از تمام افق های خاک نمونه برداری صورت گرفت. هم-چنین برای توصیف دقیق تر تغییرات، در اطراف پروفیل های اصلی از دو عمق 15-0 و 30-15 سانتی متر نمونه برداری انجام گرفت. نتایج مورفولوژی حاصل از تاثیر توپوگرافی بر روی خاک های مورد مطالعه، نشان داد که در خاکرخ های واقع بر ماده مادری پریدوتیت، موقعیت بالای شیب و شیب پشتی شمالی در گروه بزرگ هاپلویودالز و در شیب پشتی جنوبی در گروه بزرگ ایتریودبتز قرار داشته و در خاکرخ های پگماتیت، خاکرخ موقعیت قله شیب در گروه بزرگ دیستریودپتز و شیب پشتی شمالی و جنوبی در گروه بزرگ یوداورتنتز قرار دارند. نتایج نشان داد ویژگی های فیزیکوشیمیایی و میکرومورفولوژیکی خاک، به میزان قابل ملاحظه ای توسط مواد مادری، کنترل می شود. نتایج نشان داد که در خاک های تشکیل شده بر روی پریدوتیت، در جهت شمالی میزان رس، تخلخل و پایداری خاک دانه ها، نسبت به جهت جنوبی بیش تر می باشد. در حالی که مقدار شن، جرم مخصوص ظاهری، جرم مخصوص حقیقی و سنگریزه در جهت جنوبی بیش تر می-باشد. بر پایه نتایج بدست آمده، در خاک های تشکیل شده از پگماتیت به دلیل مقاومت بالای سنگ به هوادیدگی، فقط در درصد سنگریزه بین جهات مختلف شیب اختلاف معنی داری مشاهده شد و در دیگر موارد اختلافی دیده نشد. مطالعه میکرومورفولوژی مقاطع نازک خاک نشان داد که خاک های جهت جنوبی دارای ساختمان ضغیف و متراکم بوده، اما خاک-های جهات شمالی، ساختمان متخلخل قوی گرانوله و بلوکی زاویه دار دارند که از درجه تکامل خوبی برخوردارند. بررسی مقاطع نازک خاک در پروفیل واقع بر سنگ مادر پگماتیتی آثاری از هوادیدگی فلدسپار ها به سریسیت و کلریت، و بیوتیت به کلریت را نشان داد. در خاک های حاصل از پریدوتیت فرآیندهای غالب، تبدیل پیروکسن به کانی های کلریت، آمفیبول، بیوتیت، اورالیت و ترمولیت و تبدیل اولیوین به ایدنگسیت و کلریت، هم چنین فلدسپار به سریسیت و کلریت می باشد. تشکیل افق های ژنتیکی تکامل یافته زیر سطحی در پروفیل حاصل از پریدوتیت را به حضور بیش تر کانی های قابل تخریب بیوتیت، اولیوین و پیروکسن، و تبدیل آن به کلریت و اکسید آهن و عدم تشکیل افق تکامل یافته در پروفیل حاصل از پگماتیت را به حضور بیش تر فلدسپارهای پتاسیمی و سریسیت های مقاوم تر به تجزیه می توان نسبت داد. بیش ترین تغییرات ناشی از توپوگرافی و هوازدگی مربوط به خاک های پریدوتیتی می باشد.